Wil je op een feestje aandacht krijgen voor de natuur begin dan niet over een zeldzaam musje of een onbekend kevertje maar pak meteen de Zeearend bij de kop. Er is veel aan deze vogel dat tot de verbeelding spreekt. Groot, majestueus, machtig, tot voor kort zeldzaam en niet broedend in Nederland. Maar de tijden zijn veranderd. Het aantal broedparen is sinds het eerste in 2006 toegenomen tot zo’n 30. En deze lijn zet zich voort.
In onze omgeving zijn we goed bedeeld met deze roofvogel als je de Biesbos en de Slikken van De Heen meerekent. Het meest dichtbij en het makkelijkst waar te nemen is het paar op de Slikken van Flakkee, waar je op kleine afstand met vrij zichtveld hun wel en wee kunt volgen.
Is dit beest nu mijn favoriete vogel? Zeker niet, er zijn mooiere soorten denkbaar. Maar toegegeven, indrukwekkend blijft hij wel.
Het aardige van de verspreiding van de Zeearend: het is niet te danken aan een introductieprogramma, maar de soort heeft het zelf gedaan. Het ging zo voorspoedig met de populaties in Denemarken en Noord-Duitsland dat een uitbreiding van het areaal noodzakelijk werd. Het voedselrijke Nederland was ondanks de bevolkingsdichtheid een logische annexatie. Geen kunstmatig geïmporteerde Bever, geen herintroductieprogramma van de Otter. Net zoals de Wolf: op eigen kracht.
Onlangs op vakantie in Schotland kwamen deze gedachten naar boven. Schotland, bekend om zijn Steenarend (Golden eagle), kent ook een grote populatie Zeearenden (White-tailed eagle). Maar ondanks dat rust, ruimte en voedsel daar voldoende aanwezig zijn is deze niet natuurlijk tot stand gekomen. Het is het resultaat van een sinds 1975 lopend introductieprogramma waarbij exemplaren uit Noorwegen geïmporteerd zijn. Pas na een tiental jaren waren er de eerste broedgevallen die uiteindelijk tot een uitbreidende populatie hebben geleid. Nu is het een algemene soort die zich ook langzamerhand naar Engeland verspreidt.
Wat is er nu leuker op een vakantie in Schotland dan meegaan op excursie per boot langs de kust met zijn vele inhammen? In de folder werden dolfijnen, walvissen, zeehonden en papegaaiduikers beloofd. Ook de Zeearend stond op het menu. Kortom, waar voor je geld.
Met een klein groepje werden we op een vissersboot langs de kust gevaren. Aan boord voornamelijk vogelaars, althans aan de uitrusting met indrukwekkende telelenzen te zien. Voorbereid op het perfecte shot. Een vermoedelijk professionele fotograaf met een nauwelijks te tillen kachelpijp aan glas spande de kroon en werd ook met ontzag aangekeken door de mede passagiers.
Na wat eenvoudig eendenwerk en de nodige Jannen-van-gent naderden we een steile berg waar aan de top zich een arendsnest zou bevinden. Hetgeen ook natuurlijk ook zo was, de plaatselijke VVV had zijn veldwerk goed gedaan. Met enig zoekwerk werden twee Zeearenden gelokaliseerd in de takken van een boom, rustig uitkijkend over het water. Op een afstand waarvoor ik thuis niet in actie zou komen: te ver. Er zat alleen een “bewijsfotootje” in.
Na enige tijd kwam de schipper, een ruw uitziende zeebonk, uit zijn kajuit, trok met een nors gezicht een paar handschoenen aan en pakte vervolgens een grote injectiespuit met naald waar je vermoedelijk een neushoorn mee plat zou kunnen spuiten. Even waande ik me in de openingsscène van een horror film, maar het bleek mee te vallen. Een kist werd geopend, een dode makreel er uitgehaald en geïnjecteerd met de lucht uit de verder lege spuit. Vervolgens werd de opgezwollen vis over boord gegooid. De ervaren fotografen aan boord zaten allemaal klaar met de camera in de aanslag wetende wat er aan zat te komen. De professional op de beste plek boven op de kajuit met het telekanon, klaar voor het moment suprême.
Wachten op de arenden die dit ritueel rustig zaten te aanschouwen. Wat is nog natuur? Na verloop van tijd kwamen ze in beweging , cirkelden wat rond maar sloegen niet toe. De vis bleek lek en was inmiddels gezonken. Een tweede vis ging het water in, maar na 10 minuten dobberen kwam er nog geen actie. Mogelijk doordat het inmiddels te onrustig was geworden met een tweede scheepje in de buurt. De schipper oordeelde dat het lang genoeg had geduurd. Hij had tenslotte een tijdschema, en haalde met een emmertje de vis weer binnen, liet hem leeglopen en borg hem op. Vis is niet goedkoop en de middag excursie moest nog komen. Op naar het volgende attractie: de zeehonden.
Teleurgestelde koppies, zo ook bij mij. Verwisselde mijn lens op de kamera voor een kleinere, korte zoomlens voor de zeehonden. De hoop verder opgevend om een “real life catch” vast te leggen. Bij het wegdraaien van de boot kwam echter plots een van de arenden in actie. Binnen een mum van tijd vloog hij op de boot af. Geen drijvende vis voor ons om op scherpste stellen maar voor de vogel blijkbaar wel. Van onder het schip vandaan was de gezonken vis weer naar de oppervlakte komen drijven en werd met de machtige klauwen gepakt. De snelheid en de korte afstand maakten een goede opname voor de lange afstandslenzen onmogelijk. Merkbaar aan het gedrag van de medepassagiers die allen op hun schermpjes keken en daar een stuk staart , een klauw of wat water van heel dichtbij zagen maar geen vogel. Geluk voor mij: met de korte lens was het raak. Het resultaat laat ik hierbij met trots zien. Toegegeven, het had nog beter gekund. Maar het was meer dan waar ik van durfde dromen.
In Nederland kan je de mooiste roofvogelfoto’s maken: gewoon vanuit een kijkhut waar met vaste voedertijden wilde roofvogels zo geconditioneerd zijn dat het juiste moment met de juiste belichting is te programmeren. De vogel is wild, de opname vaak briljant maar toch… Heb overwogen om dit verhaal niet te vertellen en het romantisch aan te dikken. Over moeilijke omstandigheden, dagenlang wachten tot het juiste moment etc. Met dit demystificeer je alle natuurfilms en foto’s. Een scherpe close-up komt van de voedertafel, een life-catch is in scene gezet. Zelfs de natuurfilms van David Attenborough vertrouw je niet meer. Maar ik had weinig keus, moest een stukje produceren en de deadline naderde….
Elk jaar besteedt Eric Lemmers aandacht aan de activiteiten van de vrijwilligers van onze stichting.
Zo was hij al een paar maal op het strand bij ons Pop-up museum, was hij bij de stranding van een bruinvis en vorig jaar nog bij de uitreiking van de Groene wimpel.
Aanstaande maandag gaan we samen met Eric langs enkele parels van onze kust.
We bezoeken de Strypse Wetering, het Quackjes water, het Groene strand in Oostvoorne, de Slikken op de Westplaat en tenslotte eindigen we bij de Groene punt van Rockanje.
Hier hebben we een prachtig uitzicht op de Hinderpaat met de rustende zeehonden.
De live uitzending begint om 10 uur en eindigt om 13 uur.
Wellicht interessant om via de interviews wat meer te weten te komen over deze prachtige stukjes natuur op Voorne.
De kust en de duinen van Voorne zijn rijkelijk bedeeld met flora en fauna. Dit heeft te maken met de ligging, maar ook met het beheer. De kust ligt op de trekroute en is een aantrekkelijke stop- en verblijfplaats voor vogels. De duinen worden niet bemalen en zijn onderhevig aan wisselende waterstanden hetgeen een diversiteit aan planten met zich meebrengt.
We grabbelen even in de schatkist van de natuur van Voorne en vinden de Zandhagedis. Nu even geen trots verhaaltje: landelijk gezien is het beestje niet zeldzaam alleen op Voorne is het een bijzonderheid. Hoewel de omstandigheden een grote populatie doen vermoeden (in het verleden was dat ook zo), spreken we nu lokaal over een zeldzaamheid.
Zo zeldzaam dat ik, toch frequent aanwezig in de duinen en op het strand, onlangs mijn eerste ontmoeting mocht beleven. Warm weer, volle zon, uitgedroogd wandelpad op de slikken van Voorne, daar zat de Zandhagedis. Liep niet weg, liet een minuten durende confrontatie toe. Waar was mijn camera, waar was mijn macrolens?
Dan maar het mobieltje. Tenslotte is de enige goede camera degene die je bij je hebt. Mijn eerste Zandhagedis! Elders in Nederland schudt men meewarig het hoofd: waar maak je je druk om.
Als slotstuk van de lessen die we hebben gegeven op de basisscholen van Westvoorne, zijn de leerlingen afgelopen zondag naar de 1e Slag gekomen.
Hun ouders waren ook uitgenodigd en nu konden de kinderen hun kennis delen met hun vader en of moeder.
Bij aanvang heeft wethouder Daan van Orselen de presentatie officieel geopend.
Direct er na kwamen de eerste gezinnen naar de gereedstaande strandwachters.
Bij het Pop up Museum klonken allerlei opgewonden kreten:
“Kijk mam, dat zijn nu de tanden van een zeehond. Daarom is het een roofdier!”
Zie je die haai? Die zwemmen hier gewoon voor de kust hè!”
“Zijn dat de vingers van en piraat of zijn het armen van een octopus?”
“Mammoet kiezen, hier?”
Er werd een gebied afgezet waarin men de eitjes van strandbroeders moest zoeken.
Je kon leren hoe je betere foto’s kunt maken met je mobiel en met de Natuurklas ging men op zoek naar de parels van Voorne.
2 Boswachters van Natuurmonumenten hadden een leuke bakfiets met daarin informatieve spellen.
Op het strand stonden enkele strandwachters klaar om te helpen met het vangen van garnalen, platvisjes, krabben met behulp van een aantal grote kornetten.
Uit een telling bleek dat we minstens 300 mensen hebben te woord gestaan.
Een interessante serie lessen met een prachtig slot!
Een bommenwerper achtervolgd door de straaljager. Ongetwijfeld heeft de eerste meer kracht, maar de wendbaarheid en snelheid van de tweede zijn op dit korte stuk bepalend. De Dwergstern wint. Bijna, maar niet altijd. Het is onwaarschijnlijk dat het nest met drie eieren tot drie volwassen vogels zal leiden. Maar toch wonderbaarlijk dat, ingeklemd tussen het drukke badstrand tweehonderd meter noordelijk en de bivakkerende meeuwen honderd meter zuidelijk, het lukt om een kolonie succesvol te laten groeien. Overigens: twee jaar geleden spoelden hier door een combinatie van ZW 7 en springvloed 14 nesten weg….Er zijn dus nog meer bedreigingen. (foto Joyce Oudwater)
Fel en stoer vogeltje, zo omschreef Joyce in het vorige bericht de Dwergstern. De veel grotere Zilvermeeuw brengt hem niet van zijn stuk. Vertrouwend op zijn grote wendbaarheid verjaagt hij meeuwen die zijn nest benaderen. Door te pikken in hun staart en vleugels.
De kracht van koloniebroeders zit in samenwerking en massaliteit van de groep. Een aanval op 1 betekent een tegenaanval van allen. Dat, tesamen met hun grote wendbaarheid geeft een goede verdediging. Een solitair nest heeft weinig slagingskans. We hebben een koppel Kraaien zien samenwerken: de eerste leidde het broedpaar af, de ander roofde de eieren. Met een kolonie van tientallen broedparen lukt dit echt niet. (foto Joyce Oudwater)
Een klein (lengte van 21 tot 25 cm), sierlijk, en onverschrokken zeevogeltje. De Dwergstern, een vlieg kunstenaar.Ze zijn zo snel en maken loopings, kurketrekkers, vliegen ondersteboven en zelfs het voetenwerk wordt niet vergeten. De mooie en sierlijke puntige vleugels en gevorkte staart maken dit mogelijk.
Maar kom je in de buurt van het nest dan gaat het pas echt los. Razendsnel en met veel geluid wordt het opgenomen tegen de grootste vijand. De Dwergstern is eigenlijk een hele grote stoere vogel, in een klein sierlijk lijf.
De Dwergstern is sinds de jaren 6o een zeldzame broedvogel die in kleine kolonies broedt op rustige delen van het strand. Het huidige aantal wordt geschat op 1000 tot 1025 broedparen in Nederland.
Het nest wordt gemaakt in een ondiep kuiltje in het zand en hierin worden twee of drie klein goed gecamoufleerde eieren gelegd, die zeer begrijpelijk vaak over het hoofd worden gezien.Door de uitvoering van de Deltawerken, de uitbreiding van de Rotterdamse haven/Maasvlakte zijn veel broedplaatsen ongeschikt geworden of volledig verdwenen.
Mede dankzij de werkgroep Strandbroeders van de Vogelbescherming die zich op het Maasvlakte strand inzet om deze Dwergstern te beschermen, broedt er een kleine kolonie op het Maasvlakte strand.
Door het afzetten van het broedgebied wordt voorkomen dat de eitjes over het hoofd gezien worden en kunnen de Dwergsterns de kleintjes grootbrengen ondanks een druk strand.
Deze beelden zijn door ons gemaakt nadat we dit dier 35 uur in observatie hebben gehouden en bewaakt hebben..
De dag ervoor is de pup door badgasten uit het water gehaald en op het strand gelegd.
De moeder die in de buurt zwom is hierdoor geschrokken en weggezwommen.
De net geboren jonge zeehond is daarna” “gekoeld” met nat zand, “gevoerd” met dode visjes en “geaaid” door nieuwsgierig publiek zonder enige kennis van zaken of gezond verstand.
Na de melding hebben we snel het gebied rondom de pup veilig gesteld en uitleg gegeven aan de badgasten.
De volgende ochtend vroeg troffen we de pup weer aan op dezelfde locatie.
Als het moederdier een paar maal per dag haar pup mek geeft neemt het gewicht van de pup met een kilo per dag toe.
We wegen de pups bij aantreffen dan ook in overleg het het opvangcentrum.
Omdat het dier 700 gram was afgevallen konden we concluderen dat moeder net meer was teruggekeerd om de pup te voeden.
Helaas moesten we dit weeskind meenemen en naar de opvang brengen.
Afgelopen 2 maanden hebben we in samenwerking met De Natuurklas, een aantal lessen op de lagere scholen in Westvoorne verzorgt.
Dit keer ging het voornamelijk over de zeezoogdieren voor onze kust.
Als hoogtepunt én afsluiting komen de leerlingen op 2 juli naar he strand in Rockanje.
Tijd: van 12.00 uur tot 15.00 uur op het strand bij de 1e Slag in Rockanje.
De bedoeling is dat de leerlingen hun ouders meenemen om ze te laten zien wat ze hebben geleerd.
We organiseren deze middag leuke activiteiten voor zowel de ouders als hun kinderen.
Zo gaan we korren met professionele netten, verzorgen we expedities langs de vloedlijn, is er een cursus natuurfoto’s maken met je mobiel en natuurlijk storytelling bij ons pop-up museum.
Ook zijn de Reddingsbrigade, Natuurmonumenten en de Natuurklas aanwezig met leuke activiteiten.
Om een indruk te krijgen welke lessen onze stichting zoal verzorgt, hierbij een link: https://youtu.be/Qr1s7jvbL20
