Tag zandkasteel

Je denkt er allemaal wel eens aan terug als je op het strand loopt: het zandkasteel uit je jeugd. Bij hetgeen sommigen nog steeds hardnekkig aanduiden als “geen strandweer”, een koele bewolkt dag met flink wat wind en mooie golven, bouwde je de mooiste kastelen. Niet druk, alle ruimte, goede temperatuur om door te werken en een stevige zee als tegenstander. En dan na een middagje bouwen was het klaar: een mooi versierde zandhoop met een gracht erom heen en een lang toevoerkanaal voor het naderende zeewater. Als je vader of moeder de plaats juist hadden gekozen en de berekening goed hadden gemaakt werd de aanval van het wassende water zo’n beetje einde middag ingezet en mocht je met je vriendjes boven op de berg het fatale moment van instorten meemaken en overspoeld worden door de golven alvorens voldaan de terugtocht naar huis te aanvaarden.

Timing en locatie zijn cruciaal. Als onervaren kind wilde je nog wel eens met afgaand water aan de slag gaan of boven de hoogwaterlijn je energie verspillen hetgeen toch maar weer eens de waarde van een ervaren vader duidelijk maakte.

Deze week observeerde ik een grote groep aalscholvers vergezeld van een enkele meeuw op een plaatje voor het strand van de Maasvlakte. Zo’n 120 exemplaren hadden zich daar op een bewolkte dag verzameld en zaten gezellig omringd door het grauwe knobbelige water. Nu de jongen uitgevlogen zijn en het voeren voorbij is , is er weer meer tijd om met elkaar in groepen rond te hangen. Eens kijken hoe ze zouden reageren op het stijgende water dat naar verwachting binnen een uur het bankje zou gaan verzwelgen.

Langzamerhand werd het plaatje kleiner en de buitenste aalscholvers konden niet meer blijven staan.De poten waren tekort, het water te diep. De vogels kropen dichter op elkaar op het hogere deel, een aantal gaf het op en vloog weg. Van 120 exemplaren nam het af tot 50 en uiteindelijk tot nog 10 taaie volhouders. Daarna was het gebeurd.

Mensen en vogels hebben een groot aantal genen gemeen, een kleiner aantal niet. Onder de gemeenschappelijke zitten blijkbaar juist diegene die de liefde voor het zandkasteel bepalen.

Wie heeft het niet gedaan… een zandkasteel bouwen op het strand. Onwijs leuk om te doen, maar ‘t is nog een hele klus!
Het Goudkammetje leeft in een zelfgebouwd ‘zandkasteel’ en als je goed zoekt, vind je er eentje op het strand.

Goudkammetjes zijn borstelwormen, die in het zand voor de kust leven. Het zelfgemaakte zandkasteel is een conisch toelopende koker, waar de zandkorreltjes met de grootste precisie op elkaar zijn geplakt. Geen bouwwerk, maar een kunstwerk! Het kokertje van middelgrote zandkorrels is maximaal 8 centimeter lang en heeft een wanddikte van slechts 1 zandkorrel.

Het is toch bijzonder dat een worm zo’n prachtig ‘zandkasteel’ kan bouwen en zich hiermee beschermt en verstopt tegelijk. Deze 5 centimeter lange worm, dankt zijn naam aan de goudgekleurde graafborstels aan zijn kop, waarmee het dier minuscule diertjes en algen uit het water zeeft. Dit is prachtig te zien op de linkerfoto. Met de kop naar beneden graaft het goudkammetje zich tot 10 cm diep de zeebodem in.

Een betere camouflage dan dit zandkasteel bestaat er niet voor het kwetsbare goudkammetje, die zich zo goed schuil kan houden voor vissen, krabben en wadvogels.

Vooral met oostenwind komen deze zandkokertjes of delen ervan door de onderstroom mee in de aanspoelsels van de laagwaterlijn. Dus: ga eens door de knieën, op zoek naar zo’n héél klein zandkasteeltje. 

Foto 1: © Hans Hillewaert, Foto 2 & 3: © Strand in Zicht