Nieuwsgierig volgden we het lange, smalle spoor in het zand richting het helmgras. Daar zagen we de strandganger… met heel veel moeite kroop er een rups door het zand. 1 Stap vooruit en weer 3 naar achteren, want ook met zoveel pootjes valt dat toch echt niet mee in het mulle zand.
Ze zijn er nu in april-mei in grote aantallen te zien, de rupsen van de Bastaardsatijnvlinder; een nachtvlinder! Dit is dus één van de maar liefst 920 verschillende nachtvlinders in ons land. Dat zijn er trouwens veel meer dan de 53 soorten dagvlinders die hier in Nederland rondfladderen. Deze Bastaardsatijnvlinder leeft vooral langs de kust in bijvoorbeeld de Duindoornstruiken, maar je kunt ze zo ook af en toe in je eigen tuin, parken en lanen vinden.
Vorige zomer heeft de vlinder de eieren gelegd en bedekt met haren van haar achterlijf. De jonge rupsen komen in september uit het ei en overwinteren ze in groepen bij elkaar in een taai gemeenschappelijk spinsel aan een tak, meestal vinden we deze ‘winternesten’ aan het uiteinde van de takken zodat ze veel zon vangen.
De rupsen zijn zo’n 32 mm en zien er prachtig en aaibaar uit met hun lange haren! Toch moet je erg uitkijken, want -net als de eikenprocessierups- geeft ook deze rups brandharen, die irritaties aan de huid, ogen en luchtwegen kunnen geven.
Eind juni ontpoppen de rupsen zich tot een een prachtige witte bastaardsatijnvlinder, die langs de hele Nederlandse kust rondfladdert.
‘s nachts natuurlijk, want het is tenslotte een nachtbraker!
Bij paal 9 op het strand van Oostvoorne kwam ik vanmorgen vroeg deze oude bekende tegen. Tezamen met zijn maatje die noodgedwongen op de grond zat: er was tenslotte maar ruimte voor 1 op de paal. Een superieure plek, zo bovenop. Beter dan op de grond, tenzij je daar eten vindt. Goed uitzicht over de omgeving en makkelijker wegvliegen in geval van naderend onheil, zoiets zal het wel zijn. In ieder geval vloog de “grondzitter” snel op toen ik tot op 30 meter naderde terwijl de paalzitter onverstoorbaar doorging met waar hij mee bezig was: paalzitten. Een aantal plaatjes geschoten totdat de meeuw het begon te vervelen en dat met een schreeuw kenbaar maakte, daarna mijn wandeling maar hervat.
Vrijwel elke dag kom ik op dit stuk strand deze stormmeeuw tegen. Fraai beest, mooie groene poten met een kleur bek die prachtig terugkomt in het rood van de strandpaal. In mijn bericht van 20 april beschreef ik al een aantal verschillen met de zilvermeeuw, komt nu dus die onwaarschijnlijk rode bek bij!
Laag water, helder zonnig weer. Verstild strand. Veel scholeksters en kokmeeuwen. Vanaf de Maasvlakte naderen twee grote witte vogels, landen in het ondiepe water en beginnen voedsel te zoeken . Twee lepelaars die hun snavels heen en weer bewegen terwijl ze langzaam vooruit lopen. De ene is een volwassen exemplaar met een vrijwel geheel donkere “lepel” en een dikke, korte afhangende kuif. De tweede, een jong exemplaar waarbij de kuif ontbreekt en de lepel nog niet op kleur is. Bij adulten is er overigens nauwelijks onderscheid tussen man en vrouw. Het eivormige hoofd van het volwassen exemplaar doet vermoeden dat het om een vrouwtje gaat, bij een mannetje gaat de snavel meer gestroomlijnd in de schedel over.
De vogels zijn vermoedelijk afkomstig van het Quackjeswater, 4 kilometer verderop gelegen in de duinen. Jaarlijks broedt daar een kolonie van meer dan 150 paren. Met Noordzee, Haringvliet, Grevelingen en Oosterschelde in de directe omgeving is voedsel volop aanwezig. Lepelaars zoeken hun voedsel tot 30 kilometer vanaf de broedplaats. Het gaat goed met de lepelaar in Nederland, 3000 broedparen waarvan een kwart in de Delta en de helft op de Wadden. De kolonie in het Quackjeswater is er vanaf 1989 , onstaan door het uiteenvallen van die in het Naardermeer. De komst van de vos aldaar heeft er voor gezorgd dat de lepelaar verhuisd is naar de Wadden en de Delta ( info Sovon). “Ieder nadeel heb z’n voordeel”. Mooie vogel, merkwaardige bouw. Blijf me alleen verwonderen over dat rare zwaartepunt door die zware lepel in de vlucht.
Binnenkort gaan we de schijnwerper richten op de Kleine Mantelmeeuw. Wat veel mensen niet weten is dat de grootste broedkolonie van deze fraaie vogel in Europa zich bevindt op de Maasvlakte. Tussen de olietanks en de opslagloodsen broeden hier jaarlijks ca 25.000 paar kleine mantelmeeuwen, zo’n 25% van het Nederlandse totaal. Deze donker gekleurde tegenhanger van de iets grotere Zilvermeeuw en te onderscheiden van zijn grote broer de Grote Mantelmeeuw door zijn gele poten, broedt sinds begin vorige eeuw in Nederland en de laatste jaren met groot succes. Inmiddels is ons land cruciaal voor deze soort. In de winter nauwelijks hier nog aanwezig, ze zijn dan naar zuidelijker streken vertrokken. Men kan ze makkelijk verwisselen met de Grote Mantelmeeuw, maar die heeft rode poten. Deze laatste is juist aanwezig in de winter en zoekt zomers zijn heil elders om te broeden. Wanneer men ze in voor- en najaar bij elkaar ziet, valt duidelijk het verschil op in grootte.
Maar voor nu: op dit moment zijn deze vogels bezig te nestelen. Gisteren heb ik ze opgezocht op de weg naar de Pistoolhaven op de Maasvlakte. In een desolate , industriele omgeving zaten duizenden van deze meeuwen hun voorbereiding te treffen voor de broedperiode, gewoon in de berm en tussen de loodsen en tanks. De komende weken zal ik er regelmatig te vinden zijn om de vorderingen van hun voortplanting te volgen: “coming soon”. Voor nu wat plaatjes van deze fraaie meeuw in prachtkleed, strak van het testosteron, alle kleuren op zijn fraaist! Wordt vervolgd.
Na het schoonheidsslaapje in de duinen van het Maasvlaktestrand, bobberde deze jonge grijze zeehond in een rechte lijn naar zee. Van nature is de grijze zeehond wat nieuwsgieriger dan de gewone zeehond. Het beestje stopte dan ook bij de vissers en bekeek uitvoerig hun vistechnieken. De zeehond besloot te blijven, kroop nog wat dichterbij en leek geduldig een visje af te wachten.
De vissers handelden zoals het hoort: ze bleven op afstand en lieten de zeehond met rust. Na deze observatie zagen we dan ook een gezonde jonge zeehond in prima conditie. Dat is ook fijn om te melden!
het herkenbare spoor vanuit de duinen
De jonge grijze zeehond
Bij twijfel of het dier gezond is mag je altijd een melding maken via Aseal: 088-274 77 95 De medewerkers van de EHBZ (Eerste Hulp Bij Zeezoogdieren) komen dan ter plaatse het dier observeren en zonodig actie ondernemen.
Wil je op deze website meer lezen over de strandingen en het werk van de EHBZ klik dan hier
Het is bijna volle maan, twee dagen later kunnen we springtij verwachten. In de aanloop hiernaar toe zijn de hoog- en laagwaterstanden al op- en “af” gelopen en dat benutten we. Met eb kunnen we nu dicht bij onze klif komen zonder natte voeten te halen, er zijn ook voor een natuurliefhebber tenslotte grenzen. Het doel is de eiders te fotograferen op de verder gelegen rots, boven me cirkelen visdiefjes. Op de eerste rots landt plots de eerste visdief, gevolgd door een tweede. Door de knieën, scherpstellen en schieten, dan maar geen eider, maar wel een visdief en toch een paar natte poten.
De visdiefjes verblijven in Nederland van april tot november, daarna is hier het gedaan en zoeken zij hun heil in de warmte van West-Afrika. In Nederland gaat het om ca 16.000 broedparen die in kolonie broeden. Hier aan de kust zijn we met deze vogel goed bedeeld. Schitterende en behendige vissers, mooie vogel. Let op het zwarte puntje aan het uiteinde van zijn snavel: ontbreekt het dan zou het wel eens om zijn neefje, de noordse stern, kunnen gaan.
De kust van Voorne bestaat uit duinen, strand en zandbanken. Hier en daar een plaat klei en wat slikken. Zoals aan de gehele Nederlandse kust ontbreken de rotsen. Onze vogels moeten het doen met wat basaltblokken bij de Haringvlietdam en de ingang van de Waterweg. In zee is er verder niets te vinden op 1 uitzondering na: voor de kust van Voorne ter hoogte van de Groene Punt liggen als markant punt in zee de resten van een bunker. Relict uit het verleden, restant van de Atlantikwall, weggezakt in zee door het verschuiven van de kustlijn. Mooi verhaal, voor deze (mannetje) eiders maakt het niet uit, het vormt een ideaal rustpunt in het woelige water op veilige afstand van het strand. Daarnaast zit er rond de bunkerrestanten veel voedsel: mosselen, krabben en zeesterren. Voor hen zijn het de ideale kliffen, ook al is het maar gewapend beton.
De eider is bekend als overwinteraar voor onze kust. Minder bekend is dat er in de Delta ook een zeer beperkt aantal paren broedt ( Maasvlakte, Neeltje Jans en Grevelingen), naast de ca 6000 paren in het Waddengebied. Of deze heren eider ook brave huisvaders zijn laat zich raden: er hangen ook nog wat solitaire exemplaren rond en vrouwtjes ben ik daar niet tegengekomen. Aan het kleed te zien gaat het hier om adulten. Laten we het dan maar houden op hangadulten op de klif.
Een Zeedahlia, Weduweroosje, Zeeroos of Zeeanjelier… als we het over deze ‘bloemdieren’ hebben, gaat het over zeeanemonen. Dit zijn holtedieren, waarvan er langs onze kust zo’n 11 verschillende soorten leven.
Een paar korte weetjes:
Zeeanemonen zijn (holte)dieren
Net als kwallen hebben ze tentakels vol netelcellen
Schieten giftige pijltjes af, verlammend voor prooien
De mond is óók de anus!
Ze lusten graag vissen, kreeftachtigen, zeedruiven
hechten zich aan harde ondergrond, zoals rotsen, basaltblokken, schelpen, zeewrakken
Korte registratie van de Zeeroos (Paardeanemoon) in laag water.
Op het Maasvlaktestrand vonden we bij eb de Rode paardenanemoon (ook wel Zeeroos) en de Zeeanjelier. Twee soorten die in een getijdengebied kunnen leven en bij laag water als een klein bolletje of hoopje ‘snot’ blijven liggen of drijven. Zo troffen we ze ook aan, tot ze in ‘ruimer sop’ kwamen.
Zeeanemonen planten zich ongeslachtelijk voort door dwarsdeling, afscheuren of knopvorming. Het gesplitste deel vormt dus weer een nieuw anemoontje! Bij een zeeanemoon kan een beschadigd lichaamsdeel zich dus ook weer compleet herstellen.
De Paardeanemoon Door de rode kleur en doosnede van ongeveer 4 centimeter een opvallend, kleurrijke verschijning. Deze anemoon heeft een glad lichaam met korte, dikke tentakels. Net onder deze tentakels heeft deze anemoon opvallende blauwe knopjes gevuld met gif. Bij aanraking schiet het gif naar buiten, maar schrik niet: dit is niet gevaarlijk voor mensen. Ze hechten zich meestal aan de zijkant of onderkant van stenen, zodat de kans op uitdroging bij eb zo klein mogelijk is.
De Zeeanjelier
Met zachte kleuren als lichtroze, oranje, bruin of beige, ook melkwit te zien in getijde-gebied en dieper op zee. Over het algemeen zijn ze tot 3 keer langer dan breed. Wij vonden een klein exemplaar van slechts een 2 cm, wat ook prima past bij de vindplaats (getijdenzone met minder stroming en lager zoutgehalte). De grootte is nl. afhankelijk van omstandigheden: bij veel stroming en voedsel kunnen ze vanaf de voet (waarmee ze zich vasthechten en verplaatsen) tot wel 20 cm lang worden met een ‘bloem tot 10 cm diameter! De zeeanjelier eet vooral plankton.
Al kruipend laat deze anemoon kleine stukjes van de voet achter, die weer volgroeien tot nieuwe anemootjes! Zo vind je van dit soort vaak honderden bij elkaar in dezelfde kleur, allemaal kopietjes!
Bronnen: De vleet, zee- & kustencyclopedie. Stichting Anemoon, Waddenzeeschool
Geholpen door de afsluiting van de parkeerplaatsen, het regenachtige begin van de dag en de harde wind lag het strand tussen Oostvoorne en Rockanje er afgelopen woensdag volledig verlaten bij. Door mensen verlaten, beter gezegd. De ontstane ruimte werd direct gevuld door deze scholeksters. Normaal voornamelijk langs de waterlijn, nu ook midden op het badstrand. De voorste twee nemen het afstand houden serieus, voor nummer drie en vier zou een corrigerende opmerking van de boa op zijn plaats zijn.
